Καταρχήν η ικανότητα επικοινωνίας είναι σημαντική για την επιβίωση του ανθρώπου και είναι ανάλογη με το στάδιο της ανάπτυξης του (ηλικία, οικειότητα, πλαίσιο). Η επικοινωνία ως συνάντηση γίνεται σε έναν ενδιάμεσο χώρο . Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι για να υπάρχει καλή επικοινωνία χρειάζονται και οι δυο.Το αντίθετο της επικοινωνίας , δηλαδή η μη-επικοινωνία, δεν υπάρχει. Υπάρχει καλή ή κακή επικοινωνία.
Η επικοινωνία στα πλαίσια της οικογένειας τώρα ειδικότερα αναφέρεται στην ανταλλαγή λεκτικών και μη λεκτικών πληροφοριών μεταξύ δυο ή περισσότερων μελών της οικογένειας. Μέσα από τη διαδικασία της επικοινωνίας, γονείς και παιδιά εκφράζουν τις ανάγκες, τις επιθυμίες, τις ανησυχίες, αλλά και την αγάπη και τη στοργή του ο ένας για τον άλλο. Εκείνο που έχει σημασία είναι η επικοινωνία να είναι αποτελεσματική, ώστε να διαμορφώνονται υγιείς ενδο-οικογενειακές σχέσεις. Σε έρευνες έχει βρεθεί ότι η φτωχή και αναποτελεσματική επικοινωνία μεταξύ των μελών της οικογένειας μπορεί να οδηγήσει σε ποικίλα προβλήματα, όπως ενδο-οικογενειακές συγκρούσεις, αναποτελεσματική επίλυση προβλημάτων, έλλειψη οικειότητας, ασθενή συναισθηματικό δεσμό και προβλήματα συμπεριφοράς (Bray & Hetherington, 1993).
Ο αποτελεσματικότερος τρόπος επικοινωνίας είναι ο διάλογος.
Η διδασκαλία του διαλόγου και της ενσωμάτωσής του στην καθημερινότητά μας είναι μια δύσκολη και χρονοβόρα διαδικασία, αλλά η επίτευξή της αποτελεί σημαντικό εφόδιο για την ζωή του παιδιού, καθώς το βοηθά στην κοινωνικότητά του και στην διαχείριση των συναισθημάτων του.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι δεν είναι αποτελεσματικό να διδάξουμε ένα “εργαλείο”, αν προηγουμένως δεν το έχουμε εντάξει εμείς στην καθημερινότητά μας και στον τρόπο ζωής μας.
Συμπεριφορές που προάγουν μια καλύτερη επικοινωνία με τα παιδιά μας είναι οι ακόλουθες
Να Ακούμε το παιδί μας προσεκτικά όταν μας μιλάει, κοιτώντας το στα μάτια.
Να Μην το διακόπτουμε και να το αφήνουμε να ολοκληρώνει την σκέψη του.
Να Μην αλλάζουμε θέμα. Αν δεν έχουμε κάτι να πούμε ,είναι προτιμότερο να μείνουμε σιωπηλοί. Δεν είναι ανάγκη να έχουμε πάντα λύσεις να προτείνουμε.
Να μην ξεχνάμε ότι ο τόνος της φωνής μας αλλά και η στάση του σώματος μας μπορεί να μαρτυρήσει το τι αισθανόμαστε. Γι’ αυτό χρειάζεται να είμαστε ειλικρινείς.
Να επιλέγουμε να συζητήσουμε όταν θα είμαστε ήρεμοι και θα έχουμε χρόνο να του διαθέσουμε.
Να μην κάνουμε παράλληλα και άλλα πράγματα όταν συζητάμε μαζί του.
Να είμαστε κοντά του. Η παρουσία μας από μόνη της λειτουργεί ενθαρρυντικά για το παιδί.
Να μη το βομβαρδίζουμε με ερωτήσεις. Θα μας μιλήσει από μόνο του όταν θα είναι έτοιμο να μοιραστεί αυτό που το απασχολεί.
Να μη το κριτικάρουμε αμέσως.
Να τονίζουμε τα θετικά στοιχεία του, τα προτερήματα και τις ικανότητές του. Μια τέτοια αντιμετώπιση, βοηθάει το παιδί δίνοντάς του μια στερεή βάση σιγουριάς για να αντιμετωπίσει τα προβλήματα και άλλα θέματα που μπορεί να το απασχολούν.
Να μπαίνουμε στην θέση του για να καταλάβουμε καλύτερα πώς μπορεί να νιώθει. Ως γονείς συχνά ξεχνούμε ότι και οι ίδιοι είχαμε πιθανότατα παρόμοια βιώματα στην δική μας παιδική και εφηβική ηλικία.
Και τέλος, να καταλάβαίνουμε τα πραγματικά συναισθήματα που κρύβονται πίσω από τα λόγια του παιδιού μας. Πολλές φορές, άλλα λέμε με λόγια και άλλα μαρτυρεί η έκφραση μας. Ένας γονιός είναι σε θέση να μπορεί να τα ξεχωρίζει
(πηγή: Μαλικιώση-Λοίζου,2008)
Τελειώνοντας ,θα ήθελα να αναφέρω ότι να είναι κανείς γονιός, ιδιαίτερα στις μέρες μας δεν είναι μια εύκολη υπόθεση. Εξάλλου δεν υπάρχει επάγγελμα γονιός. Γονιός δεν γεννιέσαι αλλά γίνεσαι .Τα λάθη είναι αναμενόμενα σε αυτό το ταξίδι, γιατί είμαστε απλώς άνθρωποι. Δε κάνει λάθη μόνο αυτός που δεν κάνει τίποτα .Σημασία έχει ότι έχουμε διάθεση να μάθουμε μέσα από τα λάθη μας και να κάνουμε το καλύτερο για τα παιδιά μας .Οι ομάδες γονέων είναι μια πολύ καλή λύση για να αναπτύξουμε τις αντίστοιχες δεξιότητες επικοινωνίας με τα παιδιά μας και να πάρουμε στήριξη σε έναν από τους πιο δύσκολους αλλά και συνάμα απολαυστικούς ρόλους στο μονοπάτι της ζωής μας.