Οι περισσότεροι από εμάς, κάποιες στιγμές στη ζωή μας, ανατρέξαμε σε γιατρούς για ένα απλό ενόχλημα, κι ενώ κάναμε ένα σωρό εξετάσεις και αποκλείσαμε όλες τις εκδοχές, τελικά ακούσαμε το γιατρό μας να μας λέει ότι “είναι ψυχολογικό”. Η άμεση απάντηση του ασθενούς είναι «…μα τι λέτε γιατρέ μου, τρελός είμαι;»
Είναι γεγονός ότι, τουλάχιστον στην Ελλάδα, δεν έχουμε αντιληφθεί ακόμα πόσο σημαντικό ρόλο παίζει ο ψυχολογικός παράγοντας στη ζωή μας. Οι άνθρωποι, ακόμα και σήμερα, φοβόμαστε να εκφράσουμε τους φόβους ή τις αδυναμίες μας σε ειδικούς, ενώ ξέρουμε ότι αυτό είναι ένα σημαντικό κομμάτι της γιατρειάς μας.
Τι συμβαίνει λοιπόν όταν το σώμα παίρνει το λόγο;
Οι ψυχοσωματικές ασθένειες δεν είναι λιγότερο αληθινές από τις κοινές ασθένειες. Τα συμπτώματά τους έχουν ‘σάρκα και οστά’ και μπορεί να κλιμακωθούν και να έχουν δυσάρεστη κατάληξη. Δεν είναι λοιπόν ‘φαντάσματα’, αλλά υπαρκτές σωματικές διαταραχές. Η ειδοποιός διαφορά εντοπίζεται κυρίως στο αίτιο που υποκινεί το ψυχοσωματικό σύμπτωμα σε αντίθεση με την κοινή ασθένεια.
Ας δούμε όμως τι ορίζουμε ως ψυχοσωματικά συμπτώματα;
Είναι τα σωματικά συμπτώματα που δεν προκαλούνται από οργανικά ή παθολογικά αίτια. Είναι βέβαια πολύ σημαντικό πριν προβούμε στο συμπέρασμα ότι πρόκειται για ψυχοσωματικό σύμπτωμα, να είμαστε, με την καθοδήγηση του γιατρού, απολύτως σίγουροι ότι δεν υπάρχει καμία οργανική αιτία.
Ψυχοσωματικά συμπτώματα μπορεί να είναι η εφίδρωση ,η ξηροστομία, η σιελόρροια, η ταχυκαρδία, τα τσιμπήματα στο στήθος, τα “φτερουγίσματα” στην καρδιά, η ταχύπνοια η δυσκολία στην κατάποση, το σφίξιμο των δοντιών (ιδίως τη νύχτα),διάφορες δερματοπάθειες (ακμή, έκζεμα, ψωρίαση, κλπ), αίσθημα σφιξίματος στο στομάχι, η σπαστική κολίτιδα, η καούρα, το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (αέρια στο έντερο, συχνά δυσκοιλιότητα ή διάρροια), σεξουαλικά προβλήματα (στον άνδρα δυσκολία στύσης, στη γυναίκα δυσπαρευνία και ανοργασμικότητα) , η συχνοουρία, οι πονοκέφαλοι, οι ζαλάδες ,τα μυρμηγκιάσματα, η ανορεξία, η βουλιμία, η νυχτερινή ενούρηση σε παιδιά και εφήβους, το σύνδρομο χρόνιας κοπώσεως.
Το άτομο με το να μην εκφράζει τον εαυτό του νιώθει καταπίεση, άγχος και στην προσπάθειά του να καταπολεμήσει την θέλησή του την καταπνίγει, την «ξεχνάει», ή πείθει τον εαυτό του πως την έχει ξεπεράσει. Τότε έρχεται το σύμπτωμα και χτυπάει συναγερμό. Μπορεί να συναίσθημα να μην το ακούμε, αλλά το σώμα το ακούμε. Έτσι, λοιπόν το σύμπτωμα, μας υπενθυμίζει ότι υπάρχει κάποια «εκκρεμότητα» που την έχουμε ξεχάσει, κάνει φανερό το συναίσθημά μας. Έτσι, δεν μπορούμε να το «ξεχάσουμε» πάλι. Είναι εκεί, το βλέπουμε, εξωτερικεύεται στο σώμα μας.
Τα ψυχοσωματικά προβλήματα που εμφανίζονται είναι ένας τρόπος να μιλάμε στον εαυτό μας και τους άλλους, καθώς μερικές φορές υπάρχουν θέματα που είναι δύσκολο να ομολογήσουμε είτε στον εαυτό μας είτε στο περιβάλλον μας και τότε χρησιμοποιούμε το σώμα ως μάρτυρα.
Το σώμα μιλάει αυθεντικά ,είναι ίσως και το μόνο μέρος του οργανισμού που δεν μπερδεύεται ,δεν διστάζει ,δεν αποκρύβει και θυμάται όλα όσα ο εαυτός μας σκέφτεται ,αισθάνεται. Το σώμα μέσω του συμπτώματος θυμάται ό,τι έχει προσπαθήσει να απωθήσει ο νους.
Με αυτόν τον τρόπο, συνειδητά ή ασυνείδητα, δείχνουμε την δυσφορία μας. Το να κατανοήσουμε τι ακριβώς θέλουμε να εκφράσουμε μέσα από την ασθένεια μας αποτελεί και το πρώτο βήμα για την θεραπεία.
Ο Ζαν Ζακ Κρεβκέρ στο βιβλίο του ΄΄Η Γλώσσα της Θεραπείας΄΄ λέει ότι κάθε άνθρωπος θα πρέπει να μάθει τις βασικές αρχές της επικοινωνίας τις οποίες θα πρέπει να κατέχει. Είναι πολύ σημαντικό να μάθει να εκφράζει τις ανάγκες και τα συναισθήματά του, να τολμά να αντιπαρατίθεται στους άλλους (με σεβασμό βέβαια), να αναγνωρίζει και να δέχεται την πραγματικότητα όπως αυτή είναι, οι πράξεις του να είναι προσαρμοσμένες στην πραγματικότητα, να τελειώνει τις όποιες συναισθηματικές εκκρεμότητες έχει με τους άλλους, να συγχωρεί.
Τελικά τα ψυχοσωματικά συμπτώματα είναι συμπτώματα υγείας ή προβλήματα ζωής;
Τα συμπεράσματα δικά σας.